Wat heeft No More Blackface Leiden tot nu toe gedaan?

No More Blackface Leiden is in 2016 opgericht (toen nog Stop Zwarte Piet Leiden genaamd). Het is goed mogelijk dat er ook in Leiden al eerder protesten tegen Zwarte Piet gaande waren dan in de afgelopen jaren. In tegenstelling tot de landelijke protesten is over eerder Leids protest tegen Zwarte Piet naar ons weten nooit specifiek onderzoek gedaan. We kunnen daar in deze rapportage dus ook niet naar verwijzen. Wel weten we dat er ook in Leiden allerlei initiatieven tegen Zwarte Piet zijn geweest van ouders die niet zijn verbonden aan No More Blackface Leiden, op bijvoorbeeld de scholen en crèches waar hun kinderen naartoe gaan. Zwarte Piet is daardoor op een aantal Leidse scholen en crèches al afgeschaft of die figuur gaat op termijn afgebouwd worden. Deze initiatieven spelen zich vaak niet in de openbaarheid af.

Het volgende hoofdstuk kan daardoor niet volledig zijn voor alle activiteiten tegen Zwarte Piet in Leiden. We beperken ons tot de protesten en andere initiatieven die de afgelopen jaren zijn gedocumenteerd. De meeste daarvan zijn vanuit No More Blackface Leiden georganiseerd. Ook de activiteiten van organisaties die deelnemen aan No More Blackface Leiden, zoals Doorbraak en Theater de Generator, nemen we mee.

Vanaf 2008

Doorbraak doet al mee aan protesten tegen Zwarte Piet sinds 2008. In dat jaar organiseerde de organisatie samen met twee kunstenaressen en het Van Abbemuseum in Eindhoven een protestmars die werd afgeblazen vanwege een enorme stroom aan dreigementen. Op de website van Doorbraak verschenen sindsdien met enige regelmaat artikelen tegen Zwarte Piet, en ook werd er meegedaan aan protesten in de jaren erna. Deze activiteiten hadden weliswaar in eerste instantie een meer landelijk karakter - dat wil zeggen: ze speelden zich niet af in Leiden - maar ze werden wel mede georganiseerd en/of ondersteund vanuit het kantoor van Doorbraak in Leiden, destijds nog in Vrijplaats Koppenhinksteeg.

2014 / 2015

In Leiden zelf begint Doorbraak met protest in 2014. In oktober 2014 en november 2015 worden er op de website van Doorbraak artikelen geplaatst waarin een inspectietocht door de stad wordt beschreven, op zoek naar afbeeldingen van Zwarte Piet in diverse winkels. Opgeroepen wordt om deze winkels aan te schrijven met het verzoek om de Zwarte Piet-producten en -afbeeldingen te verwijderen. In 2014 en 2015 werden inspectierapporten geschreven.

Tijdens een inspectietocht van een Zwarte Piet-controleteam op 9 oktober werden er in Leidse filialen van diverse winkelbedrijven allerlei Zwarte Piet-producten aangetroffen. Het gaat om de winkelketens Albert Heijn (chocolade, Playmobil, Zwarte Piet-verkleedspullen) Bart Smit (Playmobil), Xenos (veel prullaria), Intertoys (Playmobil), Kruidvat (inpakpapier), HEMA (chocoladeletters), Dirk (chocolademunten), Dirx (snoepstaafjes), Action (snoepgoed, knutselmateriaal, kleurboeken) en Jumbo (chocoladeletters, kruidnoten).

Tijdens diverse inspectietochten van een Zwarte Piet-controleteam werden er in Leidse en Haagse filialen van diverse winkelbedrijven onlangs allerlei Zwarte Piet-producten aangetroffen. Het gaat om winkels van Albert Heijn (chocolade), Xenos (prullaria), Intertoys (Playmobil- en Little People-poppetjes, Piet-verkleedpakken), HEMA (chocolade), Dirk (chocolade), Trekpleister (chocolade), Action (snoepgoed en knutselmateriaal), Zeeman (prullaria), Jumbo (snoepgoed), Lijst en Kado (Zwarte Piet-etalage), Van der Wiel Optiek (Zwarte Piet-etalage) en Jamin (snoepgoed).

Op 29 september 2015 werd er door de Leiden Debating Union een discussie georganiseerd over Zwarte Piet in Leiden.

De avond was georganiseerd door een debatclub van Leidse studenten en werd ingeleid door burgemeester Lenferink. Aan het einde van de avond was de sfeer merkbaar anders. voor- en tegenstanders gaan samen aan de slag om een mooie Leidse oplossing te bedenken. Ook de scholen moeten daarbij worden betrokken.

Interview Burgemeester Henri Lenferink:
En we hebben ook met elkaar geconstateerd dat als we iets willen wijzigen dat we dat hier in Leiden niet van de een op de andere dag willen, maar dat we dat op basis van een verhaal op een langere termijn willen, en dat is een mooie lijn met elkaar.

Interview met Centrummananger Erwin Roodhart:
Het mooie is van deze avond dat men hierna in debat om te kijken of er oplossingen zijn. Ik denk dat wel de gemene deler is, we willen er niemand mee kwetsen, dat hebben we al die jaren niet gewild. [...] Ik denk dat we als stad daar wel een keuze in moeten gaan maken. [...] We bespreken dingen met elkaar zegt de burgemeester altijd in Leiden. Dat gebeurt hier ook. En ik geloof daar heilig in dat daar iets moois uitkomt. Die koers moet je met z'n allen bepalen en vervolgens varen. [...] Tegelijkertijd werd hier vanavond ook gezegd: we zijn nu in het jaar 2015 en we kunnen naar voren kijken. Geschiedenis schrijven wat dat betreft. Dus hoe gaat die geschiedenis eruit zien?

Deze debatavond met enige tientallen aanwezigen wordt nog steeds door de gemeente aangehaald als reden voor de weg van de "geleidelijke verandering" die Leiden heeft ingezet. Het duurde echter nog drie jaar voordat hier een concreet stappenplan inclusief tijdspad aan werd gekoppeld, zie verderop.

2016

In 2016 organiseert Doorbraak op 30 oktober een bijeenkomst onder het motto "Tot hier en niet verder" in de Leidse Vrijplaats aan de Middelstegracht 36. Jerry Afriye van de landelijke anti-Zwarte Piet beweging hield daar een praatje. Op die bijeenkomst werd door Doorbraak en andere lokale Leidse activisten No More Blackface Leiden (toen nog genaamd: actiegroep Stop Zwarte Piet Leiden) opgericht. Tijdens de Leidse intocht van 19 november organiseerden zij een protest langs de route van de intocht.

Voorafgaand aan het protest werd een persbericht rondgestuurd. Ook op Facebook geeft de actiegroep uitleg. Op de website van Doorbraak werd kritiek geleverd op de gang van zaken tijdens het aanmelden van de demonstratie.

Wij eisen van de gemeente dat er zaterdag geen traditionele Zwarte Pieten zullen meelopen bij de intocht, en dat er de komende weken bij het Huis van Sinterklaas geen traditionele Zwarte Pieten worden ingezet. Indien er wel Zwarte Pieten aanwezig zullen zijn bij een of beide evenementen vragen we hierbij aan gemeenteraadsleden om daarover raadsvragen te stellen. Waarom is er gekozen voor een “geleidelijke” verandering van het Sinterklaasfeest? Minder racisme is immers nog steeds racisme. En kan de gemeente garanderen dat er in de toekomst wel een discriminatievrije omgeving komt?

Op zaterdag 19 november organiseert actiegroep Stop Zwarte Piet Leiden een protestactie tegen de aanwezigheid van Zwarte Pieten tijdens de intocht van Sinterklaas in Leiden. Zwarte Piet is een racistische karikatuur van mensen van Afrikaanse herkomst. De inwoners van Leiden en alle andere mensen behoren hier niet aan blootgesteld te worden. De gemeente Leiden ondersteunt de lokale intocht van Sinterklaas in het bijzijn van deze karikatuur en daarmee houdt de gemeente racisme in stand. Wij eisen dat de gemeente stopt met het bieden van ruimte aan racisme.

Stop Zwarte Piet Leiden heeft het protest bij de gemeente aangemeld en werd daarop uitgenodigd voor een gesprek met de politie en de verantwoordelijke ambtenaar. Tijdens dat gesprek bevestigde de agent dat ook dit jaar nog steeds traditionele Zwarte Pieten zullen meelopen. Zo’n negentig procent zal zwartgeschminkt zijn, aldus zijn inschatting. Na het gesprek kreeg het actiecomité een “definitieve kennisgeving van betoging opgestuurd”. [...] Een aantal voorwaarden zijn standaard in Leiden, zo vertelde de agent. Zoals bijvoorbeeld: “De teksten op de spandoeken zullen niet discriminerend, beledigend of opruiend zijn”. [...] De Leidse intocht is zelf een vergunningsplichtig evenement. [...] Voor een evenement moet echter wel een vergunning worden verkregen, en de gemeente geeft die ieder jaar af voor de intocht. De vraag rijst waarom de gemeente daarbij niet standaard de voorwaarde stelt dat de intocht geen “discriminerende of beledigende” elementen mag bevatten. Tot die conclusie moeten we wel komen, of het moet zijn dat die voorwaarde wel wordt gesteld, maar niet gehandhaafd. De gemeente staat immers nog steeds toe dat er “traditionele” Zwarte Pieten meelopen in de officiele intocht. Sterker nog: de gemeente is zelfs “hofleverancier” en financierder van die intocht. Hoe kan dat? Na alle kritiek van anti-racisme activisten op Zwarte Piet, met talloze demonstraties, ingezonden brieven, klachten en blogs, en na uitspraken van het VN-mensenrechtencomité, de Amsterdamse rechtbank, het College voor de Rechten van de Mens en de Kinderombudsvrouw tegen Zwarte Piet?

De sfeer tijdens de intocht was "grimmig" zoals meerdere lokale websites berichten (zoals hier). Voorstanders van Zwarte Piet hadden opgeroepen om in Zwarte Piet-kostuum naar de intocht te komen. Ter plekke werden de anti-racistische demonstranten opgewacht door extreem-rechtse activisten en boze omstanders. Ook Doorbraak en een andere organisator schrijven een verslag van de intocht.

De tegenstanders van Zwarte Piet, onder aanvoering van Jerry Afriyie, gaven aan op de Beestenmarkt te zullen protesteren tegen Zwarte Piet. Hierbij wordt gezegd dat KOZP vreedzaam zal protesteren. De voorstanders van Zwarte Piet gaven tevens aan te zullen protesteren vóór Zwarte Piet op de Beestenmarkt. Geruchten gaan hierbij dat de oproep is je als Zwarte Piet te verkleden tijdens het protest.

Zowel bij het station, als onderweg werden de actievoerders omringt door agenten. Ook reden er twee busje van de Mobiele Eenheid mee met de stoet. Om de actievoerders en een handvol tegendemonstranten uit elkaar te houden. Vooral op de Lange Mare bleek dat nodig. Een groepje wild uitziende mannen schreeuwde de demonstranten allerlei verwensingen toe. Bij de Hartebrugkerk ging het er lange tijd rustig aan toe. Er waren spandoeken en spreekkoren die teksten scandeerden als ‘Zwarte Piet is verdriet’, ‘No more blackface’ en ‘racisme nee’. Toen na enige tijd een vrolijk dansende Zwarte Piet ten tonele verscheen zwollen de koren aan. Totdat agenten de piet met zachte dwang van de demonstranten wegleidde. […] Toen rond 13.15 uur de Sint en zijn gevolg via de Haarlemmerstraat naar de Hooglandse Kerkgracht trokken, zette het massaal opgekomen publiek luidkeels het ene na het andere sinterklaasliedje in. Vlak voor de demonstranten riep een groepje mensen luidkeels ‘Zwarte Piet, Zwarte Piet, Zwarte Piet’. Daarmee werd de in omvang beperkte groep demonstranten met gemak overstemd.

In het radioverslag op minuut 8:25:
Er worden folders in het publiek worden gestrooid. Die zijn van de organisatie Identitair Verzeti. Er staat op Red Zwarte Piet.”

Van de beloofde tien procent roetveegpieten was weinig te bekennen. Wel waren er kannibalenpieten met mensenbotjes in hun kroespruiken. Men had er dus nog een racistisch schepje bovenop gedaan. Was er niemand onder de vast en zeker honderden medewerkers aan de optocht en alles wat daarbij komt kijken die heeft gezegd: je kunt het wel grappig vinden, maar dit kan toch echt niet? Waarschijnlijk is de complete organisatie wit, en het is zelfs niet uit te sluiten dat het een opzettelijke provocatie is geweest richting de zwarte anti-blackface beweging. Enkele van de Zwarte Pieten gooiden extra hard pepernoten in onze richting. Neo-nazi’s gooiden met mayonaisekuipjes van McDonald’s en flyers met daarop zielige leuzen als “help” en “red” Zwarte Piet, alsof het niet om een fantasiefiguur gaat. Na afloop bleven veel racisten hangen rond ons ‘vak’. Nadat die gesommeerd waren om te vertrekken en dat dus op een na ook deden, konden wij ook teruglopen naar het station.

De stoet was trouwens een half uur vertraagd doordat neo-nazi’s de optocht hadden gestremd en vervelend deden tegen die paar aangepaste Pieten die ook meeliepen. Er moest zelfs zo’n alternatieve Piet worden ontzet. Dit jaar hebben ze er trouwens nog een schepje bovenop gegooid in Leiden, en Zwarte Pieten zonder muts een bot in hun afro gedaan en hen kleren aangetrokken die verwijzen naar Afrikaanse stammen.

De 'Kannibaalpieten' uit Leiden veroorzaakten veel ophef, bericht UnityTV.

Er is veel ophef over de zogenoemde “Kannibaalpietjes”, die met botjes in hun kroespruiken en pantervelletjes aan, in de sinterklaasoptocht in Leiden meeliepen afgelopen zaterdag. [...] Op Facebook reageerden mensen verontwaardigd en het bericht is in korte tijd ook meer dan honderd keer gedeeld. “Hoe is het mogelijk”, “echt smerig gewoon” en “glashard durven beweren dat racisme niet bestaat in Nederland” zijn enkele reacties. Stichting Sinterklaas in Leiden, de organisatie achter de intocht, is geschrokken van de commotie van de “Kannibaalpietjes,” en laat weten dit niet zo bedoeld te hebben. De Stichting probeerde zich aan te sluiten bij de Leidse actualiteit, in dit geval T-rex Trix. De dino heeft de stichting Sinterklaas in Leiden geïnspireerd tot het toevoegen van een aantal prehistorische dino-Pieten. “Achteraf blijkt dit een ongelukkige keuze te zijn geweest, die helaas anders is geïnterpreteerd dan bedacht.” Dat laat een woordvoerder van Stichting Sinterklaas in Leiden weten. “Daarmee spijt het de Stichting Sinterklaas in Leiden als mensen dit als kwetsend hebben ervaren. We betreuren de verwarring en zullen proberen dit voortaan te voorkomen.”

Doorbraak had naast het protest van Stop Zwarte Piet Leiden al op 9 november een klacht ingediend bij de gemeente Leiden over de aanwezigheid van Zwarte Piet bij de lokale intocht. De ik-figuur in deze klachtbrief is de woordvoerder van Doorbraak. Na afloop van de intocht werd de klacht nog aangevuld op 29 november. Op de klacht is nooit een antwoord gekomen.

Op de homepage van het Leidse intochtcomité staat prominent een Zwarte Piet-figuur, waardoor het duidelijk is dat het comite ook in 2016 geen afstand wil doen van deze racistische karikatuur. De gemeente Leiden wordt genoemd als een van de “hofleveranciers” van de stichting Sinterklaas in Leiden, die de intocht organiseert. Ik baseer me verder op een bericht op De Volkskrant-website van 5 november 2016 waarin gesteld wordt: “Leiden: 'Al jaren zijn Rembrandt Piet, Elvis Piet en Professor Piet bekende pieten die een rol spelen bij de intocht van Sinterklaas in Leiden. In 2015 was er ook een aantal grijze Pieten met een andere kleur pruik en werd door de pieten geen rode lippenstift en oorringen meer gedragen. Ook dit jaar wordt weer geleidelijk een verandering in het uiterlijk doorgevoerd. Naast de diverse themapieten zijn er ook pieten met roetvegen te zien waarmee we ook aansluiten bij de landelijke verhaallijnen.'” (vetgedrukt door mij toegevoegd) […] Ik klaag erover dat de gemeente Leiden ervoor kiest om de racistische elementen binnen de Leidse Sinterklaasviering geleidelijk uit te faseren. Racisme dient namelijk niet afgebouwd te worden, maar stopgezet.

Het lijkt mij dat de gemeente ook een zorgplicht heeft jegens de inwoners van Leiden, waaronder zwarte volwassenen en kinderen. Ook in Leiden hebben zwarte en witte kinderen recht op een discriminatievrije omgeving. [...] Tijdens de intocht van 2016 waren er niet alleen “traditioneel” zwartgeschminkte Zwarte Pieten, maar ook “Kannibaalpieten” aanwezig. Alsof Zwarte Pieten nog niet erg genoeg waren, gaat men in Leiden nog een stap verder in het racistisch karikatureren van mensen van Afrikaanse herkomst. Zwarte mensen werden in Leiden door de "traditionele" Zwarte Pieten opnieuw voorgesteld als inferieure, kinderlijke, dommige en vrolijke wezens. Dit is onderdeel van een lange racistische traditie waarbij witte mensen zich verkleden en schminken als zwarte mensen, zoals bijvoorbeeld in de VS bij de daar overigens al decennialange afgeschafte “blackface”-figuur. In Leiden komt daar nu nog een andere stereotypering van mensen van Afrikaanse herkomst bij: Kannibaalpieten als toppunt van de “onbeschaafde” en “wilde” zwarte mensen. Was er nu echt niemand onder al die honderden mensen die van tevoren bezig waren met de intocht, die zei: "Maar dit kan toch niet?". Het is voor de gemeente Leiden niet voldoende om achteraf te zeggen: “We bedoelden het niet zo” en “Achteraf blijkt dit een ongelukkige keuze te zijn geweest die helaas anders is geïnterpreteerd dan bedacht”, zoals de stichting Sinterklaas in Leiden. Niet alleen de stichting Sinterklaas in Leiden moet in het openbaar excuses aanbieden, maar ook de gemeente zelf. Daarnaast zou de gemeente moeten aangeven hoe in het vervolg kan worden voorkomen dat nogmaals dit soort "ongelukkige" beslissingen worden gemaakt.

Op 2 december organiseerde Theater de Generator samen met Doorbraak een bijeenkomst in de Leidse Vrijplaats over witte privileges en Zwarte Piet.

Ja, het is weer december. En het kan je niet ontgaan zijn dat het fenomeen Zwarte Piet al jaren ter discussie staat in het publieke debat. Maar. Niet dankzij witte mensen. Het probleem is dat witte mensen verantwoordelijk zijn voor racisme en tegelijk positieve verandering vaak tegenhouden. Hier willen we het deze avond graag open en eerlijk over hebben. Met de bezoekers én de vrijwilligers van Vrijplaats Leiden, die voor een groot deel wit zijn. Hoe streef je precies naar een eerlijkere samenleving? En hoe kunnen we de ongelijke machtsverhouding tussen wit en zwart actief afbreken?13

2017

In 2017 ging Stop Zwarte Piet Leiden verder als No More Blackface Leiden. Begin november 2017 stuurde de actiegroep een brief aan het college van Burgemeester en Wethouders om te "stoppen met promoten van het Zwarte Piet-racisme". Daarover verscheen ook een artikel in het Leidsch Dagblad. De gemeente reageerde op de open brief alleen via de media.

Tot nu toe vindt de Leidse intocht elk jaar plaats met Zwarte Pieten. Ook in het Huis van Sinterklaas, in De Waag, zijn Zwarte Pieten aanwezig. De Zwarte Piet-figuur is een racistische karikatuur van mensen van Afrikaanse herkomst. Zoals u weet, moet racisme worden uitgebannen. Als inwoners van Leiden willen wij niet worden blootgesteld aan de Zwarte Piet-figuur. Wij willen niet geconfronteerd worden met deze negatieve stereotypering van mensen van Afrikaanse herkomst. Wij verzoeken u om uw verantwoordelijkheid te nemen en ervoor zorg te dragen dat de intocht van Sinterklaas vrij is van racistische uitingen. Wij vragen u dan ook om al die stappen te nemen die nodig zijn om de racistische Zwarte Piet-figuur in zijn geheel en voorgoed uit de jaarlijkse intocht te laten verwijderen. [...] Wij verzoeken daarom burgemeester Lenferink om niet langer meer deel te nemen aan de jaarlijkse intocht van Sinterklaas, zolang die intocht vergezeld gaat van Zwarte Pieten. En wij verzoeken de gemeente Leiden om geen subsidie meer te verstrekken ter financiering van de intocht en van het Huis van Sinterklaas, zolang daar Zwarte Pieten bij aanwezig zijn.15

Waarschijnlijk lopen er naast de Mondriaanpieten dit jaar ook weer Zwarte Pieten mee, zeggen zowel actiegroepen voor als tegen Zwarte Piet. De gemeente wil dit nog niet bevestigen. ,,In 2015 is afgesproken dat in Leiden geleidelijk een verandering in het uiterlijk wordt doorgevoerd. Die lijn wordt ook dit jaar voortgezet’’, meldt de woordvoerder van de burgemeester. Actiegroep No More Blackface Leiden - die bestaat uit zo’n vijftien mensen - schreef eerder deze week een brief aan het college van burgemeester en wethouders. Hierin roepen ze burgemeester Henri Lenferink op om niet naar de intocht te komen en te stoppen met het verstrekken van subsidie zolang er nog Zwarte Pieten meedoen. ,,Hij is als vertegenwoordiger van alle Leidenaren bezig om racisme te ontvangen. We vinden dat het niet kan dat hij racisme binnenhaalt en er ook indirect subsidie aan verstrekt’’, zegt Joris Hanse van de actiegroep, die vorig jaar in een iets andere samenstelling nog Stop Zwarte Piet Leiden heette. ,,Een aantal grote steden is al omgegaan, in Amsterdam zijn ze al helemaal weg. Waarom in Leiden nog niet?’’

In een reactie schrijft de gemeente: 'Er is begrip voor het standpunt, echter er zijn ook mensen die er anders over denken. Reeds in 2015 is in Leiden een debat georganiseerd tussen voor- en tegenstanders. De uitkomst is geweest dat in Leiden geleidelijk een verandering in het uiterlijk wordt doorgevoerd. Die lijn wordt ook dit jaar voortgezet.'

Ook gemeenteraadsleden kregen een brief van de actiegroep. Naar aanleiding van deze brief vonden er gesprekken plaats tussen No More Blackface Leiden en de politieke partijen GroenLinks en de PvdA. Beide partijen gaven in de gesprekken aan dat zij blij waren dat Zwarte Piet ging veranderen. Zij zagen op dat moment geen taak voor de partij om ervoor te zorgen dat die verandering daadwerkelijk zou gaan plaatsvinden. In januari 2018 sprak een activist van No More Blackface Leiden ook met een raadslid van de Partij voor de Dieren, die stelde dat ze het ermee eens was dat Zwarte Piet moest veranderen.

No More Blackface Leiden benadrukte op Omroep West nog eens dat er in 2016 nog 'Kannibaalpieten' meeliepen tijdens de intocht.

Een rappende Sinterklaas bezocht een paar dagen voor de intocht de toenmalige wethouder Robert Strijk, die dat jaar als locoburgemeester Sinterklaas zou onthalen.

Wethouder Robert Strijk is woensdagmiddag voor het academiegebouw verrast door een actie-Sinterklaas. Deze Sinterklaas heeft een rap gehouden waarin hij aangeeft de hulp van de wethouder nodig te hebben om van Zwarte Piet af te komen. Strijk vertegenwoordigd zaterdag de gemeente bij de intocht in Leiden. De protestgroep No More Blackface had de actie georganiseerd. [...] Strijk reageerde volgens de actiegroep dat 'hij vind dat naar beide kanten in het Zwarte Piet-debat geluisterd moet worden.'

Wethouder, kijk me in mijn ogen en wees niet hypocriet
Ik wil het met je hebben over Zwarte Piet
Ik heb een droom gehad vannacht
Badend in zweet werd ik wakker, en ik dacht:
[...] Ik was trots, niet dwaas, IK WAS: Sin ter klaas
Die ALLE kids belangrijk vindt, ongeacht hun kleur
En die racistische pestkoppen
Man, slecht voor mijn humeur
Kleine Ray wordt uitgescholden voor Zwarte Piet
Dit is geen kinderfeest meer, dit is zwart verdriet
Zwart verdriet
Zwart verdriet
Maar even terug … naar mijn intense droom
Daarin zag ik m´n boot, het was eg niet vroom
De vele Zwarte Pieten. Zwaaiend aan boord
Zwarte schmink op hun gezichten, wacht: dit is niet hoe het hoort
En dan ineens. Kreeg ik een flashback
De tot slaaf gemaakten. Nu niet aan dek
Maar in het ruim van die schepen
Waar Hollandse kolonisten deals uit sleepten
We maakten hen tot voorwerp, aan werk op de plantages
En dan nu? Pronken blackface-poppen? In de etalages?
Object van vermaak voor witte mensen keer op keer
Wethouder, ik spreek je toe want ik wil niet meer
Dit leven als witte onderdrukker, joh, het is verkeerd

Een dag later sprak een vertegenwoordiger van No More Blackface Leiden samen met Sinterklaas in bij de Leidse gemeenteraad. Omdat er dreigementen werden geuit door extreem-rechtse lieden, organiseerde No More Blackface op het laatste nippertje een kleine manifestatie op het Stadhuisplein ter bescherming van de insprekers.

De actiegroep No More Blackface Leiden kwam vanavond naar het Leidse stadhuis om daar in te spreken in de raadscommissie Onderwijs en Samenleving. Daar vroeg een woordvoerder de gemeenteraad om per direct Zwarte Piet te schrappen uit het het programma rondom de Sinterklaasviering. Locoburgemeester Robert Strijk wilde nog geen inhoudelijke reactie geven op dit verzoek. Hij gaf aan na de Sinterklaasviering hier verder over in gesprek te gaan. Als reactie op de inspraak van No More Blackface Leiden, riep Pegida Zwarte Piet-aanhangers op om ook naar het stadhuis te komen. Een handje vol pro-Zwarte Piet demonstranten gaf daar gehoor aan, maar er ontstonden geen ongeregeldheden op het Stadhuisplein. Uit voorzorg was er veel politie aanwezig en was er bij de Koornbrug een stuk afgezet voor de demonstranten.

Tegenover media heeft de gemeente Leiden aangegeven dat men in 2015 een proces van “geleidelijke verandering” van de Zwarte Piet-figuur zou hebben ingezet. Wij hebben daar tot nu toe bijzonder weinig van gemerkt. Hoe ziet het proces van die “geleidelijke verandering” eruit? Gaat Zwarte Piet op termijn helemaal uit de Leidse intocht verdwijnen? Zo ja, wanneer dan? Wie bepaalt wanneer de intocht zal plaatsvinden zonder Zwarte Pieten? Wie beslist daarover? Het Centrummanagement? Het intochtcomité? De Zwarte Piet-vrijwilligers? Het gemeentebestuur? Alle vier tesamen? Uit de aanwezigheid van Kannibaalpieten bij de intocht van 2016 hebben we in elk geval moeten vaststellen dat de racistische karikatuur vorig jaar nog eens extra is benadrukt. Dat geeft ons bepaald niet het vertrouwen dat Zwarte Piet in Leiden afgeschaft gaat worden.

Wij zijn tegen een “geleidelijke verandering” van Zwarte Piet. Racisme verander je namelijk niet geleidelijk. Racisme bestrijd je en schaf je af. Racisme moet worden uitgebannen. En wel nu, en niet over een paar jaar. Want over racisme valt niet te polderen, hoe graag bestuurders dat ook zouden willen. We zien het grote risico dat het beleid van “geleidelijke verandering” wordt ingezet als een zoethoudertje. Als een middel om te proberen om alle partijen in het Zwarte Piet-debat tevreden te houden. Wij willen de gemeente hierbij laten weten dat dat niet gaat lukken. Zolang de Zwarte Piet-figuur blijft meedoen aan de Leidse intocht, zolang zullen tegenstanders van Zwarte Piet opstaan en hun stem laten horen. Wij eisen dat het Zwarte Piet-racisme per direct uit de Leidse intocht verdwijnt.

De dag voor de intocht hingen onbekenden een spandoek boven de A4 met daarop de tekst: "Zwarte Piet snel weg!", meldt de website van Doorbraak. Het spandoek werd door de politie weggehaald.

Op de dag van de intocht zelf organiseerde No More Blackface geen manifestatie. Wel leverde de actiegroep kritiek op wethouder Robert Strijk die Sinterklaas en de Zwarte Pieten onthaalde. Sympathisanten hingen twee spandoeken op in de stad, met daarop de tekst: "Zwarte Piet niet". Een daarvan hing op de Churchillbrug, waar alle boten met Sinterklaas en de Pieten onderdoor voeren. De andere werd vanaf het terras van Hudson Bay (de voormalige V&D) uitgehangen.

Op een enkel spandoek na hebben tegenstanders van Zwarte Piet tijdens de intocht van Sinterklaas in Leiden nauwelijks van zich laten horen. De politie was wel voorbereid op protest en was zichtbaar aanwezig aan de randen van de Beestenmarkt waar de sint met zijn pieten om 12.00 uur aanmeerde.

Ook in 2017 was de extreem-rechtse actiegroep Identitair Verzet weer aanwezig tijdens de intocht. Verkleed als Zwarte Pieten deelden zij pepernoten en stickers met de tekst "ons erfgoed, hun toekomst, onze strijd" uit, evenals kleurplaten waarop de Sint aankomt op een boot van Identitair Verzet.

Op de website van Doorbraak werd een verslag van het verlopen van de intocht geplaatst.

Opnieuw bleek helemaal niets van het officiële gemeentelijke standpunt dat het blackface-racisme jaarlijks iets verder afgebouwd gaat worden, wat op zich al een schandalige opvatting is: racisme bouw je namelijk niet af, dat schaf je af, en wel per direct. Er waren overigens nauwelijks roetveegpieten te bekennen – die sowieso geen echte oplossing vormen – en met de blackface-beer leek men er dit jaar opnieuw een schepje bovenop te willen doen.

2018

Op woensdag 10 januari 2018 vond er een gesprek plaats tussen drie activisten van No More Blackface Leiden en de gemeente, vertegenwoordigd door onder andere burgemeester Henri Lenferink en wethouder Robert Strijk. In dat gesprek spraken zowel de burgemeester als de (toenmalige) wethouder zich uit voor verandering van Zwarte Piet. Zij wilden echter nog steeds vasthouden aan de geleidelijke verandering die met het debat van 2015 (zie eerder) zou zijn ingezet. Concrete consequenties eraan verbinden als de beloofde verandering zou uitblijven, wilden zij niet. Wel zouden zij gaan praten met het Centrummanagement Leiden, dat de intocht organiseert en financiert. De gemeente stelde voor om een bijeenkomst te faciliteren waar de vrijwilligers die Zwarte Piet spelen en No More Blackface Leiden voor uitgenodigd zouden worden.

Na intern beraad ging No More Blackface Leiden akkoord met het meedoen aan een bijeenkomst over verandering van Zwarte Piet. Maar in april meldde de gemeente dat er eerst een besloten bijeenkomst georganiseerd zou worden door het Centrummanagement en Stichting Sinterklaas in Leiden (SIL). Vervolgens stuurde de gemeente samen met het Centrummanagement Leiden en SIL op 30 mei 2018 een persbericht uit dat de deelname van Zwarte Pieten aan de Leidse intocht in twee jaar tijd afgebouwd zou gaan worden.

Het besluit komt na een overleg tussen de voorzitter van de Stichting Sinterklaas in Leiden, Jeffrey Glasbergen, centrummanager Hans Gennotte en burgemeester Henri Lenferink. In een reactie laten ze weten: 'Alle betrokken partijen willen een feest voor alle kinderen organiseren. Daar hoort niet bij dat er bepaalde groepen zich buitengesloten voelen.'

---

Vanaf volgend jaar zijn er bij de Sinterklaasintocht in Leiden alleen nog maar roetveegpieten. Dit jaar bestaat de helft van de hulpjes van de sint al uit roetveegpieten. Dat hebben de Stichting Sinterklaas in Leiden (SIL), het Centrummanagement Leiden en de gemeente besloten.

Centrummanager Hans Genotte:

Het veranderingsproces wat we de afgelopen jaren hebben doorgezet, dat moet op een gegeven moment ook gewoon klaar zijn. [...] We gaan zorgen dat het weer een feest wordt voor alle kinderen in Leiden. [interviewer] Was dat het dan niet? Voor de meeste kinderen wel, maar er waren toch groepen die zich buitengesloten voelden. [...] Komende editie gaan we naar 50% van de schoorsteenpiet en volgend jaar willen we inzetten op totale schoorsteenpieten. [...] Zowel bij de centrale intocht als bij het Huis van Sinterklaas. Maar bijvoorbeeld Sinterklaas die in de wijk op bezoek komt. [...] Dat zijn aparte organisaties en we laten hun de mogelijkheden om organiseren zoals zij het voor ogen hebben. [...] Er kan inderdaad uiteindelijk blijken dat een aantal traditionele Pieten niet meewillen in die verandering. En dat mag ook, dat is dan uiteindelijk hun keuze. En dan zullen we hun uiteindelijk ook gaan bedanken voor de jarenlange inzet. [...] We hebben ingezet op het verhaal zoals het bij de kinderen bekend is. En dat is toch dat de Piet allemaal roetvegen in zijn gezicht heeft van het neerdalen in de schoorsteen om de pakjes te komen brengen.

Burgemeester Henri Lenferink:

We willen met elkaar dat Sint-Nikolaas een kinderfeest is en we hebben de afgelopen jaren gemerkt enerzijds dat er heel veel discussie over is, daar willen we eigenlijk gewoon vanaf, want we willen dat het feest centraal staat en niet dat we al die tijd met die discussie blijven hangen. En we moeten er ook een beetje rekening mee houden dat al heeft nooit iemand bedoeld dat Zwarte Piet pijn deed, een uiting van discriminatie was, [...] maar we moeten aan de andere kant ons ook realiseren dat er toch mensen zijn bij wie dat pijn doet. En dat is ook iets waar je rekening mee moet houden. [...] Dit is best pijnlijk voor een aantal mensen die al heel lang Zwarte Piet zijn en die eigenlijk vinden dat het onzin is, dat idee over discriminatie, dat snap ik heel goed, want zoals ik straks al zei, niemand heeft dat ooit mee voorgehad. [...] [interviewer] Volgens mij is het alweer een paar jaar geleden dat u op een bijeenkomst in het Volkshuis heeft gezegd waar over dit onderwerp werd gediscussieerd. [...] We hebben toen al gezegd: we gaan veranderen. Dat hebben we toen met elkaar geconcludeerd. Het enige wat we toen nog niet hadden afgesproken en in welk tempo dan en wanneer is het dan klaar. Dat leidde er ook een beetje toe dat het een beetje bleef doorzeuren. En nu hebben we gezegd laten we er maar gewoon een streep onder zetten en dat is denk ik een verstandige keuze. [...] Amsterdam was ons voor en daar hebben we goed naar gekeken hoe die dat gedaan hebben en die hebben eigenlijk dezelfde afweging gemaakt.

Doorbraak gaf een reactie op haar website.

Een overwinning voor de voornamelijk zwarte activisten die de afgelopen decennia overal in het land hebben gestreden tegen Zwarte Piet, en natuurlijk ook voor de activisten die de afgelopen jaren specifiek in Leiden actie voerden. [...] Helaas zullen Leidenaren dit jaar bij de intocht dus nog wel geconfronteerd worden met een flinke club blackface-figuren. Het is schandalig dat men in het kader van het polderen doodleuk kan besluiten om toch nog maar een jaartje racisme te accepteren. Racisme is een misdaad, en dient daarom per direct afgeschaft te worden en niet langzaam afgebouwd. Daarnaast zijn er vraagtekens te plaatsen bij de vervanger van Zwarte Piet, de roetveegpiet. Ook vorig jaar waren er al enkele roetveegpieten bij de intocht, die helaas nog verdacht veel leken op traditionele Zwarte Pieten. Hun gezichten waren nog bijna helemaal donker geschminkt, en zagen er hoogstens een beetje smoezelig uit. Ze waren, vooral van een afstandje, nauwelijks te onderscheiden van de voluit blackface-pieten. Bovendien droegen die roetveegpieten ook nog ‘gewoon’ afropruiken. Als de organisatie van de intocht serieus aan de kritiek van anti-racisme activisten tegemoet wil komen, en serieus werk wil maken van “een feest voor alle kinderen”, zoals ze zelf zeggen, dan zal er dus meer moeten gebeuren. Dan moeten alle referenties naar de tot slaaf gemaakte mensen van Afrikaanse afkomst verdwijnen, en dus ook de afropruiken en de pagepakjes. In Amsterdam is bijvoorbeeld gekozen voor een nieuwe figuur bij de intocht, een Spaanse edelman, en daarmee zijn alle raciale kenmerken verdwenen.

In juni 2018 vond er een gesprek plaats tussen activisten van No More Blackface Leiden, het Centrummanagement Leiden en het intochtcomité Sinterklaas in Leiden. Daarin werd door het Centrummanagement aangegeven dat men de verandering naar Roetveegpiet wilde doorzetten, omdat men "het gedoe" over Zwarte Piet beu is. Vanuit het intochtcomité gaf men aan dat er vrijwilligers waren die wel Roetveegpiet wilden zijn, maar dat er ook vrijwilligers waren die alleen Zwarte Piet wilden zijn. Er was vanuit de Zwarte Piet-groep wel druk geweest richting de anderen om geen overstap te maken naar Roetveegpiet. Er waren een paar vrijwilligers die gingen stoppen omdat de hele intocht in twee jaar tijd helemaal overgaat op Roetveegpieten. Men wilde geen gezamenlijke bijeenkomst met No More Blackface Leiden meer organiseren, omdat men bang was dat dit de interne spanningen alleen zou verergeren. No More Blackface Leiden heeft op haar beurt aangegeven dat de Roetveegpieten die in 2017 werden ingezet, niet voldoende Roetveegpiet waren. Ze waren namelijk nog steeds te donker geschminkt en hadden ook andere raciale kenmerken, zoals zwarte krullenpruiken. Er zijn tijdens dit gesprek geen afspraken gemaakt.

Eind september kreeg No More Blackface Leiden van Hans Genotte van Centrummanagement Leiden een email over de transformatie van Zwarte Piet naar Roetveegpiet. Bijgevoegd was een foto hoe het Centrummanagement "de verandering voor ogen ziet" (zie hieronder).

No More Blackface Leiden heeft eind oktober op deze email gereageerd met een heleboel vragen aan het Centrummanagement.

Hartelijk dank voor jouw mail. Vanwege de drukte en gezamenlijk overleg heeft het antwoord iets langer geduurd dan verwacht. Fijn ook dat je ons betrekt in het denken over de schoorsteenpieten met een foto. Wij zijn erg benieuwd hoe de schminksessies tot nu toe zijn verlopen, uit het nieuws hebben wij vernomen dat een aantal vrijwilligers geen feest voor ALLE kinderen wenst en daarom hun rol als vrijwilliger bij de intocht neer heeft gelegd. Heb jij hier nog reactie op? Echter hebben wij nog wel een aantal opmerkingen en vragen:
1. Wij begrijpen dat dit jaar 50% schoorsteenpiet zal spelen, en 50% zwarte piet. Helaas blijft dit geen afbreuk doen aan het racistische aspect van het feest. Wij betreuren het dan ook dat er dit jaar nog niet is gekozen voor een volledige afschaffing van het zwarte piet figuur.
2. Ook vragen wij ons af of iedere schoorsteenpiet er op deze manier uit zal zien? Of is daar nog een variatie in?
3. Over de schoorsteenpiet zelf hebben wij ook nog wat opmerkingen. In de menigte zal deze piet er helaas nog steeds erg donker uitzien en lijken op zwarte piet. Bovendien vragen wij ons af welk nut de afropruik heeft gezien het om een schoorsteenpiet gaat. Kunnen er ook andere kleuren en structuren van haar als pruik worden gebruikt? Hoe zullen daarbij de maillot, handschoenen en rest van het lichaam zijn? Zal er wel roet op de kleding te vinden zijn? De NTR is afgestapt van zwarte maillots en handschoenen, ik neem aan dat de intocht van Leiden dit voorbeeld volgt? Ik neem aan dat er ook geen rode lippenstift en oorbellen worden gebruikt?
4. Zijn er dit jaar nog andere geblackfacete figuren dan Piet, zoals Elvis en Rembrandt?
5. Komt de grote pop opnieuw?

Helaas kwam hier geen antwoord meer op. Begin november vroeg No More Blackface Leiden daarom per brief opnieuw gemeente Leiden om "per direct te stoppen met de promotie van het Zwarte Piet-racisme". Ook gemeenteraadsleden werden per brief gevraagd "de strijd tegen Zwarte Piet te ondersteunen".

Ik wil u erop wijzen dat 50 procent Zwarte Pieten nog steeds 100 procent racisme is. Ik heb begrepen dat de andere 50 procent van de Pieten bij de intocht in 2018 bestaat uit Schoorsteen- of Roetveegpieten. De Roetveegpieten bij de intocht van 2017 leken sterk op de Zwarte Piet-figuur. Als de Roetveegpieten in deze vorm terugkeren bij de intocht in 2018, dan zal ik moeten vaststellen dat deze intocht opnieuw voor 100 procent blackface-Pieten bevat.

Ik heb twee vragen aan u:
1. Bent u het met mij eens dat 50 procent Zwarte Piet-racisme nog steeds racisme is?
2. Bent u bereid om mijn brief aan het College van B&W te ondersteunen en bent u bereid om mee te werken aan het per direct afschaffen van het Zwarte Piet-racisme in de Leidse Sinterklaasintocht?

Naar aanleiding van de brieven zijn er gesprekken geweest met raadsleden van een aantal Leidse politieke partijen. Rembrandt Rowaan van Groenlinks sprak zich uit tegen Zwarte Piet. Voor zijn rol als raadslid zag hij echter alleen voor zich dat hij een compromis zou zoeken in de discussie. Ries Walraven van de SP sprak zich duidelijk uit tegen Zwarte Piet, en tegen geleidelijke verandering. Maar als er dan geleidelijk veranderd wordt, dan moet dat wel echt gebeuren, stelde ze. Ze was niet tevreden over de Roetveegpiet die in 2017 was gebruikt. Zij wilde dit ook in de gemeenteraad aan de kaak stellen. De fractie van de Partij voor de Dieren ging ook uit van het standpunt dat Zwarte Piet veranderen moet, en liet weten daar ook op toe te gaan zien. Gijs Holla van de PvdA reageerde alleen per email dat hij het eens was met de geleidelijke verandering van Zwarte Piet, maar daar geen verdere rol voor de PvdA-fractie in zag.

Onder het motto "50% Zwarte Pieten is nog steeds racisme" voerde No More Blackface Leiden een sociale media-campagne in de week voorafgaand aan de intocht.

Iedere weekdag had een thema, waarbij zo’n tien tweets werden verstuurd. Zie de Twitteraccount van No More Blackface Leiden. Maandag 19 november deel 1: de intocht. Dinsdag 20 november deel 2: de politiek. Woensdag 21 november deel 3: de zorg. Donderdag 22 november deel 4: cultuur en amusement. Vrijdag 23 november deel 5: de intocht.

No More Blackface Leiden liet via Facebook (zie hier en hier) weten dat de roetveegpieten van vorig jaar niet goed genoeg waren. Op de woensdag voor de intocht kreeg No More Blackface Leiden een antwoord van de burgemeester op de verzoeken in de open brief.

De keuzes over het uiterlijk van de pieten zijn gemaakt door de Stichting Sinterklaas in Leiden. Hierover is enkele jaren geleden een discussie georganiseerd tussen de voorstanders van verandering en tegenstanders. De conclusie was toen dat verandering geleidelijk zou moeten plaatsvinden. Nu heeft de Stichting daar een tijdpad aan verbonden. Dit jaar is een overgangsjaar en volgend jaar zullen er alleen roetveegpieten zijn. Ook met de vrijwilligers, die al jaren meewerken aan de intocht, is dit zo besproken. Het college begrijpt die lijn en steunt die ook. Dankzij de inspanningen van de Stichting Sinterklaas in Leiden en de vele Leidse vrijwilligers is de intocht van Sinterklaas ieder jaar weer een groot feest. Het college heeft er alle vertrouwen in dat dit ook dit jaar weer zo zal zijn.

In uw brief doet u daarnaast drie verzoeken.

Ten eerste doet u een oproep aan de leden van het college om niet deel te nemen aan de intocht zolang deze vergezeld gaat van zwarte pieten. Zoals te doen gebruikelijk is de burgemeester ook dit jaar aanwezig om Sinterklaas te verwelkomen.

Ten tweede vraagt u ons geen subsidie meer te verstrekken voor de intocht en het huis van Sinterklaas. De gemeente subsidieert de organisatie die, onder andere, het sinterklaasfeest organiseert. U begrijpt dat de subsidie voor dit jaar reeds is verstrekt. Volgend jaar zullen er alleen roetveegpieten zijn.

Ten derde verzoekt u dat de roetveegpieten er wezenlijk anders uit gaan zien dan de zwarte pieten. De transformatie naar roetveegpieten betekent ook dat er zal worden gekeken naar de aanschaf van andere kostuums.

Op de donderdag voor de intocht spraken activisten van No More Blackface Leiden in bij de gemeenteraadscommissie Onderwijs en Samenleving.

Sinterklaas, 5 december, zwart verdriet
Blackface, racisme, Zwarte Piet
Ik wil het met jullie hebben over een begrip
Dat niet alleen in Leiden speelt, landelijk is het ook hip
Het is een term gebaseerd op absurdisme
´HET GELEIDELIJK AFBOUWEN VAN RACISME´!
Ik zit ermee in mijn maag
En op mijn lippen brandt de vraag
Zoiets heftigs, onrechtvaardigs en onwettigs als racisme
Kan je dat afbouwen, of is het voorstellen daarvan puur sadisme?
[...] Vijftig procent zwarte pieten is honderd procent racisme
En roetveegpieten die bijna volledig zwart geschminkt zijn, vragen om activisme
Beste raadsleden, tijd om je uit te spreken
Een inclusief feest mag in Leiden niet ontbreken
Sta op tegen het absurdisme
Sta op tegen Zwarte Piet en het geleidelijk afbouwen van racisme

Na de inspreekster van No More Blackface Leiden gaf burgemeester Henri Lenferink antwoord op een vraag van de SP Leiden.

Ries van Walraven (SP): Vorig jaar begreep ik, was er al begonnen met het afbouwen van Zwarte Piet en toen heb ik in de stad rondgelopen en toen heb ik eerlijk gezegd die roetveegpieten helemaal niet kunnen ontdekken. [...] wat is nu eigenlijk het kenmerk van de roetveegpieten? [...]
Burgemeester Henri Lenferink: Bij de Zwarte Piet wordt er een onderlaag aangebracht en wordt die helemaal zwart gemaakt. En bij de roetveegpiet gebeurt met ander materiaal en minder zwart, dat is de achtergrond. [...] We hebben hier in de stad vind ik een aantal jaren geleden een hele goeie discussie met elkaar gevoerd waar mensen vanuit verschillende invalshoeken op een respectvolle wijze met elkaar het debat hebben gevoerd. Dat vond ik echt heel mooi. En de uitkomst daarvan was ja wij gaan veranderen. Maar dat doen we stap voor stap en dat is ook belangrijk. [...] En de mensen achter de inspreekster, die dat zojuist ook weer zo charmant heeft gedaan, die heeft ook niet zo heel lang geleden, in een gesprek met mij en voormalig wethouder Strijk ook gezegd ja mooi die geleidelijke overgang maar daar zit geen concreet tijdspad aan. Nou, daar had ze gelijk in, dus wij ook daarmee in gesprek gegaan met het Centrummanagement die feitelijk ook de zaak organiseert en de stichting zelf die dan de intocht verzorgt. Daar hebben we een gesprek mee gehad en de organisatie heeft toen samen met Centrummanagement gezegd we gaan nu over in twee jaar. Dus dat betekent dat je het eerste jaar 50% roetveegpieten en het tweede jaar 100%. Betekent overigens ook dat sommige mensen die binnen die organisatie soms heel lang hebben meegewerkt dat niet gaan meemaken, die stoppen daarmee. [...] Daarbij komt ook dat het uiterlijk vanaf volgend jaar ook anders wordt, omdat er ook andere pakken beschikbaar komen op dat moment, zodat de hele uitstraling ook anders wordt. En ik hoop dat we op die manier weer een nieuwe start maken, een doorstart maken met de Sinterklaasintocht die voor alle kinderen heel plezierig kan zijn en waarbij het plezier van de kinderen weer voorop hoort te staan. En dat we de discussie die landelijk de sfeer vergiftigd, dat we die hier achter ons kunnen laten.

De dag voor de intocht zette No More Blackface Leiden op Twitter en Facebook een waarschuwing dat in andere steden extreem-rechtse actiegroepen de intochten hadden geïnfiltreerd en dat er geweld was gepleegd van pro-Zwarte Piet activisten richting vreedzame anti-Zwarte Piet activisten. Men verzocht de burgemeester niet toe te staan dat dit in Leiden zou gebeuren.

Tijdens de intocht rolden sympathisanten van No More Blackface Leiden een spandoek uit op de Churchillbrug waar de boten met Sinterklaas en de Pieten onderdoor voeren. No More Blacface Leiden rapporteerde op Facebook dat ze Zwarte Pieten, extreem-rechtse Pieten, blackface ballonnen en Golliwogs had gezien. Doorbraak sprak van een "net zo racistische intocht als voorheen".

Tijdens de intocht liepen waarnemers van No More Blackface Leiden rond die inspecteerden hoe de Pieten er dit jaar uitzagen. Dat heeft geresulteerd in deze rapportage.